Przyzwojak

Chociaż guz może wywodzić się z dowolnej części tego układu, najczęściej lokalizuje się poniżej przepony. Przyzwojaki są nowotworami wieku starszego, zachorowalność jest największa w 5. i 6. dekadzie życia. W około 10% przypadków występują rodzinnie, wchodząc w skład zespołów uwarunkowanych genetycznie.

Występowanie

W zależności od pochodzenia przyzwojaków dzielimy je na wywodzące się z ciałek przyzwojowych układu przywspółczulnegop rzyzwojaki niechromochłonne i przyzwojaki chromochłonne, których punktem wyjścia są ciałka przyzwojowe układu wspólczulnego. Ciałka przyzwojowe układu przywspółczulnego (niechromochłonne, zwane także hemodectoma) są chemoreceptorami i zlokalizowane są w pobliżu wielkich naczyń głowy i szyi.

Najważniejsze z nich to kłębek szyjny czyli ciałko przyzwojowe tętnicy szyjnej, z którego wywodzi się przyzwojak kłębka szyjnego, ciałko przyzwojowe zwoju szyjnego i bębenkowego, z którego wywodzi się przyzwojak szyjno-bębenkowy, ciałka przyzwojowe nerwu błędnego, rozproszone wzdłuż przebiegu nerwu błędnego od ganglion nodosum w dół, z których wywodzą się przyzwojaki nerwu błędnego jako jedyne wykazują tendencję do złośliwienia i tworzenia przerzutów (najczęściej do płuc), która ujawnia się w około 20% przypadków, pozostałe ciałka przyzwojowe są bardzo drobnymi tworami rozsianymi w oczodołach, jamie ustnej, jamie nosowej, nosogardle, krtani, tarczycy i przytarczycach. Z tych grup komórek również, chociaż niezwykle rzadko, rozwijają się guzy o charakterze przyzwojaków.

Ciałka przyzwojowe układu współczulnego (chromochłonne) zlokalizowane są wzdłuż pnia współczulnego w sąsiedztwie kręgosłupa i aorty. Największy z nich parzysty kłębek aortalny leży po obu stronach aorty brzusznej tuż nad jej rozwidleniem. Większość pozostałych, mniejszych ciałek przyzwojowych ulega inwolucji począwszy od okresu pokwitania. Za szczególne ciało przyzwojowe można uznać rdzeń nadnerczy, o tym samym pochodzeniu zarodkowym. Z rdzenia nadnerczy wywodzi się guz chromochłonny.

Objawy

Głównymi objawami przyzwojaka są wysokie ciśnienie krwi, chrypka, bóle głowy, pocenie się, szumy uszne, trudności w połykaniu, utrata słuchu czy zwiększona częstość akcji serca. Ze względu na to iż występowanie przyzwojaka często ma charakter dziedziczny, dlatego w przypadku , gdy występował on już wcześniej w rodzinie należy rozważyć potrzebę przeprowadzenia u wszystkich jej członków  badań genetycznych potwierdzających lub wykluczających nowotwór.

Diagnoza

Zdiagnozowanie przyzwojaka wymaga badania USG lub tomografii. Biopsja nie powinna być wykonywana ze względu na duże ukrwienie guza. Nie zawsze diagnostyka jest prosta, gdyż jak wspomniano na początku guzy te występują bardzo rzadko.

Leczenie

Leczenie polega na operacyjnym usunięciu guza, co jeszcze niedawno wiązało się z dużym ryzykiem zgonu czy też powikłań pooperacyjnych. Postęp technik operacyjnych, w szczególności chirurgii naczyniowej, spowodował, że rokowanie jest stosunkowo dobre. W wypadku całkowitego usunięcia guza, następuje kompletne wyleczenie. Jeżeli guz usytuowany jest tak, że operacja jest niemożliwa, stosuje się radioterapię.

Autor:

Agata Rutkowska

Zobacz również objawy tej choroby: Objawy przyzwojaka