Rak języka

Przyczyny raka języka

Wśród przyczyn na pierwszym miejscu wymienia się tytoń. Większe ryzyko rozwoju raka języka dotyczy nie tylko osób palących papierosy ale również osób żujących tytoń.

Drugą przyczyną jest alkohol. Jego nadużywanie podrażnia śluzówkę języka. Ryzyko rozwoju raka języka u osób palących i jednocześnie nadużywających alkohol jest cztery razy większe w porównaniu z osobami tylko palącymi.

Rak języka może być wynikiem przewlekłego drażnienia, spowodowanego np. kaleczeniem języka przez ostre brzegi zniszczonych zębów. Wśród przyczyn stomatologicznych wymienia się także źle dopasowane protezy zębowe. Urazy języka bezpośrednio nie wywołują raka, jednak powodować mogą stany przedrakowe: leukoplakia i erytroplakia oraz liszaj płaski, który nie jest stanem przedrakowym ale zwiększa prawdopodobieństwa pojawienia się raka języka. Tego typu zmiany są zwykle poprzedzone zapaleniem języka spowodowanym podrażnieniami.

Kolejnym czynnikiem wymienianym wśród przyczyn raka języka są zakażenia wirusowe, szczególnie wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) typu 6, 16 i 18

Bardziej narażeni na rozwój choroby są osoby z niedoborem żelaza oraz z niedoborem ryboflawiny.

Uważa się, że rak języka może być dziedziczny.

Polecamy również: Nowotwory jamy ustnej

Stany poprzedzające raka języka

Leukoplakia

Leukoplakia jest to biała plama lub tarczka na błonie śluzowej jamy ustnej. Co istotne plamy nie można zetrzeć, jak to jest w przypadku np. kandydozy jamy ustnej. Jeżeli zmiany na języku nie można zakwalifikować jako objaw innej choroby, wtedy uznaje się, że jest to stan przedrakowy. Leukoplakia nazywana jest również rogowaceniem białym.

Białym plamom na języku mogą towarzyszyć nadżerki, guzki oraz wyniosłości egzofityczne. Na początku rogowacenie białe może nie dawać żadnych objawów odczuwanych przez pacjenta, potem może pojawić się ból i pieczenie, szczególnie podczas spożywania ostrych i gorących potraw.

Przyczyny leukoplakii są praktycznie takie same jak przyczyny raka języka. Alkohol, tytoń oraz drażnienia, to podstawowe czynniki zwiększające ryzyko pojawienia się stanu przedrakowego. Warto jednak podkreślić, że rogowacenie białe może samo ustąpić, jeżeli zniknie przyczyna. Stwierdzenie leukoplakii nie oznacza, że w przyszłości na pewno pojawi się nowotwór języka lub innego obszaru jamy ustnej. Rogowacenie białe w 10-12% przypadków ma skłonności do zezłośliwienia.

Erytroplakia

Erytroplakia nazywana jest również rogowaceniem różowym. W porównaniu do rogowacenia białego erytroplakia jest groźniejszym stanem przednowotworowym, ponieważ istnieje większe prawdopodobieństwo rozwinięcia się nowotworu. Rogowacenie różowe jest trudniejsze do zdiagnozowania niż leukoplakia.

O erytroplakii świadczyć mogą pojedyncze plamy w kolorze jasnoczerwonym lub ciemnoczerwonym. Plamy mogą być błyszczące, gładkie lub ziarniste. Rogowacenie czerwone może dotyczyć całej jamy ustnej. Na języku najczęściej pojawiają się na jego bocznej części.

Liszaj płaski w jamie ustnej

Liszaj płaski może dotyczyć różnych lokalizacji na ciele. Wyróżnia się kilkanaście jego odmian. Jeżeli dotyczy jamy ustnej, to najczęściej zmiany zlokalizowane są na wewnętrznej stronie policzków. Rzadziej liszaj płaski dotyczy języka.

Liszaj płaski w jamie ustnej objawia się białawymi zmianami o mlecznej barwie i układzie siateczkowym. Zmiany nie są bolesne. Nie są stanem przednowotworowym, jednak pojawienie się liszaja płaskiego w jamie ustnej zwiększa ryzyko przemiany tych zmian w nowotwór pięciokrotnie. Zmiany na języku mogą przybrać postać niebiesko-białego grubego nalotu, który powstał z białawych grudek. Tego typu zmiany na języku można pomylić z pleśniawkami. Warto wiedzieć, że pleśniawki na języku, a więc zmiany wywołane przez grzyby, łatwo dają się usunąć. W przypadku liszaja płaskiego grudki nie dają się usunąć.

Zdjęcie przedstawia język pacjenta, który został pokryty niebiesko-białym,

grubym nalotem, który został zdiagnozowany jako liszaj płaski.

Fot: CDC/ Robert E. Sumpter

Objawy raka języka

Początkowo na języku pojawia się białawe zgrubienie, które może być poprzedzone stanami przedrakowymi opisanymi w poprzednim paragrafie. Tego typu zmiana może nie być zauważalna, ponieważ nie wywołuje bólu. Zmiana z czasem powiększa się i dochodzi do owrzodzenia lub pojawia się krosta na języku. W miarę zajmowania przez nowotwór mięśnia języka pojawia się ból.

Chorzy z rakiem języka skarżą się na:

• ból w trakcie połykania pokarmów oraz płynów, który promieniuje do ucha,
• ograniczenie ruchomości języka, co powoduje problemy z przyjmowaniem pokarmów oraz zaburzenia mowy,
• ślinotok,
• cuchnący zapach z ust (powodem nieprzyjemnego zapachu z ust może być wiele chorób lub po prostu nieprawidłowa higiena jamy ustnej),
• szczękościsk - stan zaawansowany,
• można wyczuć guz na szyi, co świadczy o przerzutach do węzłów chłonnych.
  

Diagnostyka i leczenie raka języka

Częste wizyty u stomatologa pozwolą nie tylko dbać o zdrowie uzębienia, co jest ważnym czynnikiem zapobiegania wystąpienia raka języka, ale co bardzo istotne pozwolą na wykrycie zmian na języku we wczesnym etapie, co ma bardzo istotny wpływ na leczenie. Rak języka wykryty na wczesnym etapie rozwoju choroby można wyleczyć bez interwencji chirurgicznej.

Diagnoza raka języka zaczyna się od wywiadu lekarskiego, gdzie lekarz próbuje dowiedzieć się, kiedy pojawiły się zmiany oraz wykonuje padanie palpacyjne, aby sprawdzić czy węzły chłonne są powiększone, co może świadczyć o przerzutach. Każda zmiana na języku, która utrzymuje się powyżej dwóch tygodni, powinna być obejrzana przez lekarza. Jeżeli zaobserwowane zmiany oraz wywiad i badanie pozwalają podejrzewać raka języka, to w takim przypadku wykonuje się badanie histopatologiczne. Polega ono na badaniu pobranych wycinków miejsc zajętych zmianami. To badanie pozwala potwierdzić lub wykluczyć raka języka.

Przed podjęciem decyzji o sposobie leczenie wykonuje się dodatkowo badania radiologiczne, które pozwalają określić dokładne położenie nowotworu oraz jego rozmiary. Leczenie przede wszystkim polega na operacji chirurgicznej, chyba że nowotwór jest w początkowych fazach rozwoju.  Wtedy wystarczająca może okazać się radioterapia. W większości przypadków po operacji stosuje się chemioterapię i radioterapię.